U narednom periodu ćemo objavljivati tekstove iz našeg Godišnjeg izvještaja o stanju ljudskih prava LGBTI osoba – Rozi izvještaj 2017.

Pravni okvir

Početkom 2016. godine u Bosni i Hercegovini usvojen je novi Zakon o azilu. I pored zalaganja Sarajevskog otvorenog centra, i drugih organizacija civilnog društva, usvojene izmjene i dopune Zakona o azilu BiH nisu uključile seksualnu orijentaciju i rodni identitet u razloge proganjanja niti su oni eksplicitno prepoznati kao osnove za traženje azila. Izmjenama i dopunama Zakona o strancima istospolne zajednice takođe nisu prepoznate kao osnova za dobijanje privremenog boravaka u BiH.

Institucija ombudsmana za ljudska prava u Specijalnom izvještaju o pravima LGBTI osoba u BiH izdala je preporuke nadležnim organima u oblasti postupanja sa tražiocima azila i strancima. Između ostalog preporučeno je da se službenicima koji se bave azilom i drugim srodnim strukama osigura obuka, te da LGBTI tražioci_teljice azila tokom procedure traženja azila budu tretirani s poštovanjem, uz informacije i senzibilitet. Potrebno je uspostaviti takve procedure da se LGBTI tražioci_telji azila osjete sigurnima da mogu slobodno govoriti o svojoj seksualnoj orijentaciji ili rodnom identitetu, kao i da se adekvatno i sistemski djeluje na socijalnu izolaciju i diskriminaciju koju LGBTI tražioci_teljice azila doživljavaju u azilantskim centrima.

S druge strane, broj osoba iz BiH koje traže azil u Evropskoj uniji i Sjedinjenim Američkim Državama na osnovu seksualne orijentacije i rodnog identiteta je u konstantnom porastu. Razlozi za traženja azila su najčešće psihičke poteškoće zbog života u homofobnoj i transfobnoj sredini, psihičko i fizičko nasilje, diskriminacija pri zapošljavanju i progon koji se trpi zbog seksualne orijentacije i rodnog identiteta, odnosno nemogućnost ostvarivanja osnovnih ljudskih prava.

 

Dokumentovani slučajevi

Sarajevski otvoreni centar u 2016. godini dobio je pet upita za davanje informacija ili pružanje pomoći, a samo od početka 2017. već sedam upita za podršku i pružanje informacija LGBTI osobama iz BiH u procesima traženja azila u državama EU i u Sjedinjenim Američkim Državama.

 

Smjernice za djelovanje

• Izmijeniti Zakon o azilu BiH tako da se seksualna orijentacija i rodni identitet eksplicitno navedu kao osnove za traženje azila i mogući razlozi proganjanja.
• Zakonom o strancima prepoznati istospolne zajednice odnosno spajanje porodice kao osnovu za dodjeljivanje privremenog boravka partnerima_cama bh. građana_ki.
• Osigurati obuku službenicima_cama koji_e se bave azilom kako bi LGBTI tražioci_teljice azila tokom procedure traženja azila bili_e tretirani s poštovanjem, uz informacije i senzibilitet.